Çocuklarda Oyun Gelişimi ve Parten Sosyal Oyun SınıflandırmasıYazan: Zeynep Sertkaya, GrafikSaati Kadınlar Kulübü Bugünkü yazımı çocuklar için çok önemli bir olgu olan 'oyun'a ayırmak istedim.
Bir çocuğa herkesin kendi işiyle uğraştığı bir ortamda, "Senin işin ne?" diye sorarsanız, muhtemelen "Oyun oynamak." cevabını alırsınız. Çünkü çocuklar için oyun oynamak önemli bir iştir. Oyun; çocukların gerçek dünyaya adaptasyon sürecinde çok önemli bir rol üstlenir. Çocuklar; toplumsal rolleri, dil gelişimini ve hatta sorunlarla başa çıkmayı oyunlar vasıtasıyla öğrenir. Çocukların oynadığı oyunlar ve gelişimiYapılan araştırmalar sonucu çocukların OYUN GELİŞİMİ sürecinde altı tür çocuk oyunu olduğu belirlenmiştir:
Uğraşsız Davranış: Aslında bu bir oyun değildir, bebek yada çocuk kendiyle uğraşmadığı zamanlarda çevresini ve etrafındaki insanları seyreder. Bu durum oyun gelişiminin ilk aşmasıdır.
Seyirci: Çocuk oyun oynayan yada bir işle meşgul olan birilerini izler ve hatta sorular sorar; ancak oyuna katılmaz.
Bağımsız Oyun: Çocuk tek başına oyuncaklarıyla oynar, başkalarıyla ilgilenmez.
Paralel Etkinlik: Çocuklar aynı mekanda birlikte oynuyor gibi görünür, ancak hepsi kendi kurallarıyla kendi oyunlarını oynar ve birbirleriyle diyalog kurar.
Birlikte Oyun: Çocuklar birlikte etkileşim halinde oyun oynar, ancak işbirliği yoktur. Genellikle birinin dediklerini yapma şeklinde bir örgütlenme söz konusudur.
İşbirliğine Yönelik veya Örgütlü Tamamlayıcı Oyun: Çocuklar bir grup oluşturup belli bir amaca yönelik işbirliği içinde çalışarak oyun oynar.
Araştırmalar bu oyun türlerinin sabit bir sıra olduğunu ispatlayamasa da, bilişsel ve sosyal gelişimle birlikte yukarıdaki sırayla ortaya çıktıkları gözlenmiştir. Ancak, bilişsel ve sosyal olarak gelişmiş bir çocuğun bile bir gün işbirliğine yönelik oyun oynarken, başka bir gün seyirci olmayı tercih edebileceğini unutmamak gerekir. Bu gelişimi ilerlemiş bir çocuk için bir tercih meselesidir. Şartları değerlendirir ve seçimini yapar. Okul öncesi dönemde çocuklar ve oyunun kurallarıOkulöncesi dönemde genelde tüm çocuklar oyunun kurallarını kendileri koyar. Sizinle oyun oynarken işbirliği yapıyor gibi görünseler de; oyun gereği onu yendiğinizde size küsmesinden yada mızıkçılık yapmasından, aslında sizi kendi oyununa bir figüran olarak dahil ettiğini anlayabilirsiniz. Onun kuralları ile işleyen oyunda çocuğunuzu yenmeniz, çocuğunuzun kalesini ele geçirmenizdir ve doğal olarak bundan hoşlanmaz.
Oyun gelişimi ile ilgili olarak bir diğer bilinmesi gereken nokta ise; 2-3 yaş döneminde yada 9-10 yaş döneminde Hayali Oyun Arkadaşı edinmesidir. Bu durum çok normal ve yararlıdır. Ancak, illa gözlenecek diye bir durum yoktur. Yaşa göre oyun kurallarında gözlenen değişimSon olarak oyun oynarken çocuğunuzun kurallarla ilgili tutum ve davranışlarının yaşa göre nasıl geliştiğini gözlemleyebilirsiniz: Önce kuralları kendi koyarak oyun oynar; sonra kuralların farkına varır ve değişmez olduklarını düşünür, oyunlarını bu yönde geliştirir; daha sonra ise kuralların gerekli ama uzlaşmaya dayalı olduğunu keşfeder. Böylelikle gerçek dünyadaki kural olgusunu geliştirmiş olur.
Kaynak: Gelişim ve Öğrenme - Prof. Dr. Hasan BACANLI (Gazi Üniversitesi'nden değerli hocam Prof. Dr. Hasan BACANLI'ya Öğrenme ve Gelişim Psikolojisi alanlarında bana kattıklarından dolayı teşekkür ederim.) Yazan: Zeynep Sertkaya Zeynep Sertkaya'nın grafiksaati yazıları http://teoripratikhicbirseyhersey.blogspot.com/ Yazı editörü: Tevfik Elçioğlu Genel editör: Belgin Invictus http://invictusungunlugu.blogspot.com/ Diğer annelik yazıları Bunlar da ilginizi çekebilir Annelik yazıları Zeynep Sertkaya yazılarından örnekler |